«خونیک گدار »در گذر بی مهری

خراسان جنوبی - مورخ پنج‌شنبه 1389/04/17 شماره انتشار 17594

 

قلندری -میری : مناظر زیبا و چشم اندازهای خیره کننده آن جا، هر رهگذری را وادار به توقف و حداقل ساعتی استراحت در کنار درختان انبوه و مزارع روستای «خونیک گدار» می کند.

به راستی بسیاری که از جاده بیرجند- قاین می گذرند با رسیدن به محدوده خونیک گدار و مشاهده مغازه و کافه و مکان های توقف و سبزه آرزو می کنند کاش خانه و زندگی شان در دل این آبادی بود یا جزو کسانی بودند که لااقل و عده ای عصرانه یا چای را در کنار مزارع و پای درختان جلوه گر خونیک نوش جان می کردند.

«خونیک گدار» به لحاظ موقعیت جغرافیایی در دامنه کوه و پای گدار واقع شده و در تابستان بسیار سرد است و به این خاطر خیلی از خانواده های قاینی برای گذراندن چند ساعت وقت خوش آنجا را انتخاب می کنند.

«خونیک گدار» در فاصله 17 کیلومتری قاین واقع شده است که 30 خانوار و 78 نفر جمعیت دارد و فاصله آن تا مرکز استان 85 کیلومتر است.

شغل بیشتر مردم این روستا کشاورزی و دامداری است و تقریبا هر خانواده بین 10 تا 15 رأس دام دارند که به صورت یک گله (رمه) با شراکت اهالی تحویل چوپانی می شود.

«محمدرضا رحمتی» اولین فردی بود که در هنگام ورود به بخش اصلی روستا با وی وارد صحبت شدیم، او مسئول خانه بهداشت «خرواج» است که یک روز از هفته به 7 روستای تابعه محل کارش می رود و به امور بهداشتی مردم و روستاها رسیدگی می کند.

وی گفت: خونیک گدار جمعیت چندانی ندارد زیرا بر اثر خشکسالی، آب قنات آن بسیار کم شده است و مردم مجبور شده اند برای گذراندن زندگی به شهر قاین و نقاط دیگر استان مهاجرت کنند.

وی با بیان این که روستاهای خرواج، بیدمشک، خونیک گدار، ورنجان، عشق آباد، خسروی و انجول 7 پارچه آبادی است و به توجه بیشتر مسئولان نیاز دارد، ادامه داد: حمام عمومی خونیک گدار به لحاظ غیر قابل صرفه بودن برای حمامی تعطیل است و مردم در خانه هایشان به هر نحوی استحمام می کنند یا به شهر قاین می روند.

به گفته وی دبستان روستا به خاطر نبود دانش آموز با وجودی که سال های قبل دایر بود تعطیل شده است.

«سیدرمضان محمدی» پیرمرد 85 ساله و معتمد روستا هم گفت: بیشتر مردم خارج از روستا بوده و چند نفری هم که اینجا هستند در مزارع و باغ ها کار می کنند.

وی با اشاره به این که مسجد و حسینیه جدید با کمک خیران ساخته شده است، افزود: جمعیت خونیک گدار بسیار کم شده است و روحانی ثابت و خانه عالم هم ندارد بنابراین به جز ایامی خاص از سال بهره چندانی از این اماکن برده نمی شود.

وی ادامه داد: از آنجا که روستای ما در کنارجاده اصلی واقع شده است و مسافران برای تفریح و استراحت برای ساعاتی در کنار استخر و حاشیه مزارع توقف می کنند در بسیاری از موارد خسارات زیادی به محصولات وارد می شود که به مسئولان شهرستان برای جلوگیری و چاره اندیشی این مشکل شکایت کردیم، از ما زمین خواستند و تحویل دادیم ولی کاری نکردند.این معتمد محل افزود: آب 2 چشمه قنات سال و ماهی است یعنی سال های پر باران آب دارد و در سال های خشک با مشکل کم آبی مواجهیم به عنوان مثال امسال برای باغ ها آب نداریم و در فصل آبیاری زعفران درختان از تشنگی خشک می شود.

وی تصریح کرد: برای رفع مشکلات به فرمانداری نامه نوشتیم که لوله کشی آب و قطره ای کردن آب مصرفی کشاورزی را پیشنهاد دادند اما برای اهالی مقرون به صرفه نیست.

وی با بیان این که منابع طبیعی جلوی کشت دیمه زارهای اهالی را گرفته است، گفت: زمین هایی را که از دوران جوانی برایشان هزینه کرده ایم نمی توانیم کشت کنیم و برای مردم مشکل درست شده است و اگر وضع به همین روال بماند آن دسته از افرادی هم که در روستا مانده اند مجبور به مهاجرت از سرزمین آبا و اجدادی خود خواهند شد.

وی دیمه کاری را منبع درآمد اهالی خونیک گدار دانست که با اقدام اداره منابع طبیعی این درآمد هم قطع شد و شکایات فراوان مردم هم به نتیجه ای نرسید.

درختار سور

در یکی از بهترین نقاط این آبادی 2 درخت تنومند دیده می شود که به گفته اهالی بیشتر از هزار سال عمر دارد.

عضو شورای اسلامی خونیک گدار هم گفت: اگر آب بود بسیاری از محصولات در اینجا به عمل می آمد، ولی در کم آبی کنونی مقداری زمین زعفران، آلو، بادام و زرشک داریم که به علت بی آبی در حال خشکیدن است.

«علوی نژاد» در ادامه از مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خواست با توجه به موقعیت خاص روستا و تفریحی بودن آن، برای استفاده صحیح مردم و مسافران از این مکان برنامه ریزی و روستا را جزو نقاط گردشگری معرفی کنند.

وی گفت: همچنین اوایل امسال، محصول درختان روستا بر اثر سرما زدگی و بارش تگرگ دچار خسارت شد و سردرختی اهالی از بین رفت و نیاز است که مسئولان جهاد کشاورزی به این موضوع توجه کنند.

وی از امکانات روستا به ایجاد شبکه برق، تلفن ثابت، تامین آب لوله کشی بهداشتی و احداث غسال خانه جدید اشاره کرد و جمع آوری زباله ها، حل مشکل فاضلاب و ایجاد کارگاه ها و مراکزکار به منظور جلوگیری از مهاجرت اهالی و به ویژه جوانان به دیگر نقاط را از نیازهای این روستا بیان کرد.دهیار روستای خونیک گدار هم با بیان این که این روستا در بخش مرکزی شهرستان قاینات واقع شده و شغل بیشتر مردم آن کشاورزی و دامپروری است، افزود: این روستا به دلیل کوهستانی بودن از آب و هوای نسبتا سردی برخوردار است و محصولاتی از جمله زرشک، زردآلو، بادام، انگور و گندم و جو در آن به عمل می آید.

«اسحاقی» گفت: خونیک گدار به دلیل آب و خاک مناسب مستعد کشت سبزیجات است و معطرترین و خوشمزه ترین سبزی منطقه در مزارع این روستا کشت می شود. وی جمعیت دائم این روستا را بیش از 60 خانوار اعلام و تصریح کرد: حدود نیمی از آن ها به علت خشکسالی از روستا مهاجرت کرده اند و در حال حاضر 35 خانوار ساکن این روستا هستند.

وی از آثار تاریخی این روستا به غار لکی اسپور خونیک و درختان سرو کهنسال مرکز روستا اشاره کرد و گفت: غار تاریخی در شمال شرق روستای خونیک گدار در ارتفاعات مشرف به روستا واقع شده و ابزار سنگی به دست آمده از این غار مربوط به دوران موسترین یا پارینه سنگی میانه است.به گفته وی آثار زندگی در غار خونیک از دوران پارینه سنگی تا عصر اسلامی باقی مانده است و این آثار که از طبقات زیر و رو شده غار در اثر زلزله به دست آمده موید نظریه قدمت این غار است.

وی اضافه کرد: این غار دارای دهانه ای در حدود 2 متر و فضای داخلی به طول 1/5 و عرض 3 متر است.

وی اظهار داشت: از ابزار به دست آمده در غار خونیک گدار می توان به انواع تیغه های سنگی که به وسیله انسان های عصر پارینه سنگی میانه تراشیده اشاره کرد که آنها به ابزار یافت شده در موسترین فلات ایران شباهت کامل دارد.

وی متذکر شد: وضعیت این اثر با قدمت استان در هاله ای از ابهام قرار دارد و با وجود این که غار قدمتی 30 هزار ساله دارد جز جلوگیری از حفاری بی مورد، هیچ اقدامی برای غار لکی اسپور انجام نشده است.

وی در ادامه از عمده مشکلات این روستا به دفع نشدن فاضلاب اشاره و عنوان کرد: به خاطر نفوذناپذیری خاک در قسمت های زیادی از بخش مسکونی روستا و حفر نشدن چاه جاذب، فاضلاب تولیدی اهالی بیشتر به صورت غیر بهداشتی دفع می شود.

وی دلایلی را که باید طرح هادی این روستا اجرا شود بافت قدیمی و معابر تنگ و کوچک، کمبود زمین به خاطر کوهستانی بودن، حل نشدن برخی از اختلافات محلی و جلوگیری از مهاجرت اهالی عنوان کرد و گفت: به علت خشکسالی های اخیر و کاهش 70 درصدی آب قنوات و تاثیر چشمگیر آن بر اقتصاد خانوارهای روستایی، باید ایجاد درآمد مناسب برای روستاییان، جلوگیری از هدر رفت آب و افزایش سطح منابع آبی روستا و قنوات روستا که کار مرمت آن به صورت نیمه تمام رها شده است به اتمام برسد.

وی نبود مکانی مناسب برای دفع زباله را معضلی مهم دانست و افزود: این روستا به علت موقعیت مناسب مستعد سرمایه گذاری برای اشتغال است و با ایجاد واحدهای صنعتی علاوه بر رونق بخشیدن به روستا باعث کاهش مهاجرت و افزایش جمعیت آن خواهد شد.

کارشناس میراث فرهنگی شهرستان قاینات هم درباره وضعیت غار موجود در این روستا گفت: این غار، اعتبار و زیرساخت های خاصی می خواهد که با جذب سرمایه و تصویب می توان آن را جزو مناطق نمونه گردشگری پیشنهاد کرد.

«زهرانژاد» با اشاره به این که این غار از قدیمی ترین غارهای ایران است، افزود: این غار مرداد سال 82 به شماره 9592 ثبت ملی شده است.

بخشدار مرکزی قاین هم با بیان این که این روستا حدود 50 خانوار جمعیت دارد، گفت: در نظر است طی 2 ماه آینده مشکل دفع زباله آن برطرف شود.

« علی اکبر اسداللهی اسفدن» افزود: خودروی جمع آوری زباله هفته ای یک بار در بعضی از این روستاهای نزدیک به هم تردد می کند تا با همکاری اهالی این مشکل حل شود.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی نیز با اشاره به این که روستای خونیک گدار زیر 100 خانوار جمعیت دارد، عنوان کرد: با مذاکراتی که با تهران انجام شد خواستیم روستاهای بالای 150 خانوار را مدیریت کنند.

«بسکابادی» افزود: اگر روستاهای بالای 150 خانوار مشکل داشته باشد نوبت به روستاهای زیر 100 خانوار نمی رسد.وی اضافه کرد: در حال حاضر مشکل آب وجود ندارد اما 60 درصد مردم روستا مشکل دفع فاضلاب دارند و چون روستا روی بستر سنگین بنا شده است فاضلاب خاکستری را در کوچه ها رها می کنند